۱۳۹۶
بدن انسان شامل قسمت های مختلفی است که به قرار زیر هستند:
- آب
- پروتئین
- مواد معدنی
- چربی
آب تقریبا ۷۵ درصد وزن بدن انسان تشکیل میدهد. تقریبا میتوان گفت تمام فعل و انفعالات بدن انسان توسط آب انجام میشود. دو نوع آب در بدن موجود میباشد.
- آب درون سلولی (Inter-cellular) یا ICW ، میزان آب درون غشای سلولی است.
- آب خارج سلولی (Extra-cellular) یا ECW ، میزان آب درون خون و فضای مابین سلولی است.
پروتئین یک ماده حیاتی است که شامل نیتروژن است و در سلول های بدن موجود می باشد. پروتئین ارتباط مستقیمی با آب درون سلولی دارد. هر چه میزان پروتئین در بدن کمتر باشد، آب درون سلولی نیز کمتر میشود و در نتیجه تغذیه سلولی به طور ضعیف اتفاق میفتد.
مواد معدنی درون بدن نقش حیاتی و حفاظتی را ایفا میکنند. دو نوع اصلی مواد معدنی وجود دارد:
- مواد معدنی استخوانی که ۸۰ درصد کل مواد معدنی بدن را تشکیل میدهند. این مواد در استخوان ها موجود میباشند.
- مواد معدنی غیر استخوانی که در نقاط دیگر بدن یافت میشوند.
چربی (Body Fat Mass ) میزان چربی درون بدن است. چربی در زیر پوست و بین ماهیچه ها ذخیره میشود.اگر این میزان چربی در اندازه گیری بیش از استاندارد باشد، فرد معاینه شده چاق شمرده میشود.
تعاریف مربوط به ترکیب بدن
- شاخص میزان چربی: میزان چربی بدن از تفاضل کل وزن بدن از وزن بدون چربی به دست می آید.
- شاخص توده عضلانی: مقدار توده عضلانی را مشخص میکند که از تفاضل وزن بدن از توده چربی بدست می آید و نقش مهمی در میزان کالری دریافتی روزانه دارد.
- شاخص وزن ماهیچه ای نرم: اگر از وزن بدون چربی مواد معدنی را حذف کنیم به وزن ماهیچه ای نرم میرسیم.
شاخص توده بدنی – Body Mass Index-BMI
یک شاخص جهانی است که برای طبقه بندی افراد از نظر چاقی به کار میرود. مقدار آن از تقسیم وزن به قد به توان ۲ حاصل میشود که عبارتست از:
BMI=Weight/(Height)^2
برای تحلیل عدد بدست آمده میتوان به صورت زیر عمل کرد:
- اگر این عدد بیشتر از ۳۰ شد، آن شخص از مشکل چاقی رنج میبرد.
- اگر بین ۲۵ تا ۳۰ باشد، آن شخص اضافه وزن دارد.
- اگر بین ۱۸٫۵ تا ۲۵ باشد، آن شخص از نظر وزنی در شرایط نرمال قرار دارد.
- اگر از ۱۸٫۵ کمتر بود، شخص مورد نظر از لاغری رنج میبرد.
شاخص توده چربی- Percent Body Fat-PBF
نسبت توده چربی به کل بدن است. فرمول آن به قرار زیر است:
Percent Body Fat (%) = Body Fat Mass(kg) / Body Weight(kg) × ۱۰۰
این شاخص از دقت بالاتری نسبت به شاخص BMI برخوردار است. چون فاکتوری که باعث بیماریهای قلبی و عروقی و همچنین عدم تناسب اندام میشود ، همان چربی است.
شاخص نسبت آب بدن(ECW/TBW)
هر چه این نسبت بیشتر باشد، فرد دارای چاقی موضعی است و احتمالا به مشکلاتی از جمله ورم بافتی(swelling) مبتلا شده است. چرا که غشای سلولی از استحکام بالایی برخوردار نیست.
شاخص چربی شکمی-Visceral Fat Level-VFT
چربی اطراف شکم و لگن از خطرناک ترین نوع چربی است، چون این نوع چربی بسیار عمیق است و اطراف بافت ها را پر میکند و از عملکرد صحیح آنها جلوگیری میکند. همچنین این نوع چربی میتواند حساسیت به انسولین را کاهش دهد و در نهایت می تواند باعث دیابت نوع ۲ شود.
ترکیب بدن و دانستن آن نقش مهمی در رژیم غذایی و مهندسی تمرینات و فعالیت ورزشی دارد. اینکه بدانیم در بدن خود چه خبر است، می تواند در تناسب اندام و انتخاب رژیم غذایی تاثیر شگرفی بگذارد.